Wist je dat het Allard Pierson ook een collectie historische computers beheert? Deze worden bewaard in het IWO-depot in Amsterdam Zuid-Oost. Deze zomer heeft er een bijzonder collectietransport plaatsgevonden tussen IWO-depot en het Computermuseum op Science Park. Uit het IWO-depot is een analoge EASE computer opgehaald die op dit moment tentoongesteld wordt in het museum. Het museum is op afspraak te bezoeken, en komend weekend ook tijdens het Landelijke Weekend van de Wetenschap.
De collectie van het computermuseum bestaat voornamelijk uit technische en wetenschappelijke elektronische computerapparatuur. Het geeft een mooi beeld van de vooruitgang in de computertechnologie en het gebruik ervan sinds de Tweede Wereldoorlog.
Arthandlers van Kortmann verplaatsen 1 van de EASE computers, 2025, Jana Zijp
Dit type computer werd in 1955 gebouwd door de Berkeley Universiteitsdivisie van het bedrijf Beckman Instruments en was bedoeld om simulaties uit te voeren van allerlei wetenschappelijke berekeningen.
Foto afkomstig uit gebruikersgids, 1955, Computermuseum.
In de begintijd van de computers waren deze nog niet in staat om grote berekeningen uit te voeren op een digitale manier, zoals we nu gewend zijn. Men greep vaak terug op schaalmodellen, zoals je die nog kunt zien in bijvoorbeeld het Waterloopbos in de Noordoostpolder. Op die plek zijn verschillende modellen gemaakt voor onder andere onze Deltawerken, maar ook voor buitenlandse waterwerken.
Schaalmodel van waterwerken in het Waterloopbos, vervaardiger onbekend.
Omdat het maken van schaalmodellen vaak complex is, zochten mensen in de jaren 50 van de vorige eeuw naar alternatieven. Er werd bijvoorbeeld een elektrisch equivalent gebruikt, waarmee grootheden die men wilde nabootsen werden weergegeven met een schakeling waar stroom en spanning voor gebruikt werden. Elektrische stroom werd door diverse schakelingen gevoerd die wiskundig gezien vergelijkbaar waren met het probleem dat men bestudeerde.
Voor de waterwerken was was zo'n probleem een waterstroom, maar er kunnen ook andere processen gesimuleerd worden. Bijvoorbeeld bloed zijn in een menselijk lichaam om de functie van het hart na te bootsen, of allerlei complexe technische apparaten. De EASE is in die jaren gebruikt voor het simuleren van delen van een raketmotor voor de Apollovluchten naar de maan, maar ook voor medische simulaties.
De twee grote kasten die nu zichtbaar zijn in het computermuseum zijn een voorbeeld van een van de eerste generaties van dergelijke analoge computers. Ook een later type analoge computer is te bezichtigen in het computermuseum: de EAI 680, een computer die nog steeds werkend is.